Đặc khu kinh tế phải là khu vực được khoanh vùng về địa lý, trong đó cần có cơ chế đặc thù và một hệ thống thể chế mạnh và những chính sách ưu đãi đầu tư đặc biệt, quy trình hình thành chính sách phải minh bạch và duy trì ổn định. Một điều kiện nữa là nên có văn bản quy định pháp lý ở mức cao nhất. Và đặc khu kinh tế không thể thành công nếu không có nhân tài.
Nên xây dựng đặc khu kinh tế (ĐKKT) ở Việt Nam để thu hút các nguồn lực về công nghệ, nguồn vốn, nhân tài, ý tưởng phát triển... của bên ngoài nhằm tạo ra những điểm nhấn tăng trưởng, kích hoạt các vùng kinh tế, hỗ trợ nền kinh tế phát triển. Nhưng, nên xây dựng ĐKKT ở địa điểm nào, phát triển ngành nghề nào trong đó, cách thức vận hành, thể chế hành chính như thế nào và mức độ phân cấp và thẩm quyền của người đứng đầu đặc khu ra sao..., đó là những nội dung được tập trung bàn thảo tại Hội thảo khoa học quốc tế về “Phát triển Đặc khu kinh tế: kinh nghiệm và cơ hội” do Tỉnh ủy tỉnh Quảng Ninh tổ chức, ngày 20/3, tại thành phố Hạ Long.
Chủ trương đã nhất quán Hội thảo đã thu hút sự quan tâm và nêu ý kiến chỉ đạo từ đại diện các cơ quan lãnh đạo, tham mưu cao nhất của Đảng, chính quyền, các chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước, các tổ chức quốc tế và một số ĐKKT trong khu vực. Có lẽ, vì đây là lần đầu tiên, vấn đề hình thành ĐKKT ở Việt Nam được đưa ra thảo luận công khai, có sự góp mặt của nhiều thành phần trong xã hội nên đã thu nhận được nhiều ý kiến có chất lượng. Vấn đề xây dựng ĐKKT đã được Đảng, Quốc hội, Chính phủ coi trọng, đưa vào các văn kiện của Đảng, Nhà nước, Quốc hội từ hơn 20 năm trước, thể hiện trong Hiến pháp năm 1992 và Nghị quyết Hội nghị Trung ương Đảng giữa nhiệm kỳ khóa VII năm 1994. Nhưng đến nay, ở Việt Nam chưa có một ĐKKT nào được hình thành theo đúng nghĩa. Việt Nam mới chỉ thành lập các khu kinh tế ven biển và khu kinh tế cửa khẩu, nhưng chưa đạt mục tiêu đề ra. Bà Nguyễn Thị Kim Ngân, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó chủ tịch Quốc hội khẳng định, trong bối cảnh hiện nay, đứng trước những cơ hội và khó khăn thách thức thời kỳ hậu khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế thế giới thời gian qua, Đảng và Nhà nước Việt Nam chủ trương thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, phát triển nhanh, bền vững. Trong đó, chỉ đạo xây dựng 3 ĐKKT tại ba địa phương có tiềm năng nhằm tạo động lực phát triển cho từng vùng và cả nước. Đối với Việt Nam, đây là mô hình mới, trong quá trình triển khai không tránh khỏi những khó khăn. Do đó, những bài học kinh nghiệm, những ý kiến tư vấn của chuyên gia sẽ góp phần để Quảng Ninh và các địa phương ở Việt Nam có thể xây dựng thành công ĐKKT. Tuy nhiên, vấn đề cần xem xét khi thực hiện là nên chọn địa điểm nào trước tiên và cần những điều kiện gì để ĐKKT ra đời và hoạt động hiệu quả. Nhìn lại thể chế của 18 khu kinh tế ven biển, tuy có vượt trội so với các khu công nghiệp, nhưng chỉ tập trung vào các ưu đãi về thuế, về tiền thuê đất... nên so với các khu kinh tế tự do trong khu vực và trên thế giới còn nhiều bất cập, không đủ sức cạnh tranh. Hầu như chưa có những nhà đầu tư chiến lược nước ngoài triển khai đầu tư ở các khu kinh tế này. Bây giờ bàn việc lập ĐKKT là hơi muộn và vì đã hơi muộn nên quyết làm luôn. Ở Việt Nam đã từng đưa ra quy chế của đặc khu, nhưng hiện tại hàng loạt khu kinh tế đang không đúng tầm và kém hiệu quả. GS-TS.Võ Đại Lược trao đổi với phóng viên TBNH bên lề hội thảo: “Bốn năm trước tôi đề cập đến vấn đề này và với cách tiếp nhận của một số lãnh đạo cơ quan tham mưu chính sách, tôi không tin tưởng lắm về khả năng hiện thực hóa. Nhưng hôm nay tôi tin rằng các nhà lãnh đạo cấp cao đã nhận thấy đây là thời cơ và tôi tin rằng ý tưởng này sẽ khả thi”. Những tiền đề ban đầu Mục đích của việc xây dựng các đặc khu kinh tế là nhằm thu hút các nguồn lực từ bên ngoài, nhằm tạo ra những cực tăng trưởng, kích hoạt các vùng kinh tế, nền kinh tế phát triển. Đồng thời, đặc khu kinh tế cũng là nơi thử nghiệm các thể chế, cơ chế mới trước khi trở thành thể chế, chính sách của cả nước. GS - TS. Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương cho rằng, Việt Nam là nước có lợi thế lớn về kinh tế biển, đảo với hơn 50 cảng biển, 40 vũng, vịnh, 3.000 hòn đảo lớn nhỏ; là một trong 10 nước trên thế giới có chỉ số cao nhất về chiều dài bờ biển (3.260km). Vì thế, lựa chọn một số địa điểm có lợi thế vượt trội để hình thành đặc khu kinh tế để tạo các cực tăng trưởng và thử nghiệm thể chế là chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Trong kết luận số 74-KL/TW ngày 17/10/2013 của Hội nghị Trung ương lần thứ 8 (khóa XI) đã ghi rõ: Sớm xây dựng, phê duyệt, triển khai thực hiện một số đề án thành lập khu hành chính - kinh tế đặc biệt. Ba khu kinh tế tiêu biểu đầu tiên gồm Vân Đồn (tỉnh Quảng Ninh), Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang) và Bắc Vân Phong (tỉnh Khánh Hòa) đã được lựa chọn. Tám điều kiện cần để thành lập các ĐKKT đã được ông Parth Shri Tewari - chuyên gia WB, bà Đào Nhất Đào đến từ Trung tâm nghiên cứu đặc khu kinh tế Trung Quốc, ông Jong Cheol Lee - Cao ủy Khu kinh tế tự do Incheon Hàn Quốc và các chuyên gia Nhật Bản đưa ra để tham chiếu. Theo đó, ĐKKT phải là khu vực được khoanh vùng về địa lý, trong đó cần có cơ chế đặc thù và một hệ thống thể chế mạnh và những chính sách ưu đãi đầu tư đặc biệt, quy trình hình thành chính sách phải minh bạch và duy trì ổn định. Một điều kiện nữa là nên có văn bản quy định pháp lý ở mức cao nhất. Và ĐKKT không thể thành công nếu không có nhân tài. Chưa thể kỳ vọng là ngay sau Hội thảo này, sẽ có ngay quyết định thành lập một ĐKKT ở cơ quan có thẩm quyền vì còn phải tiếp tục đưa ra thảo luận, cân nhắc ở các cơ quan, tổ chức có liên quan và trách nhiệm khác. Tuy nhiên, dường như việc hình thành mô hình ĐKKT chỉ còn là vấn đề thời gian.
Linh Linh |
0 nhận xét:
Đăng nhận xét